Po serii wyroków dotyczących kredytów walutowych coraz częściej pojawia się pytanie:
czy kredyty złotowe oparte na wskaźniku WIBOR mogą stać się kolejną dużą falą sporów z bankami?
Coraz więcej kredytobiorców kieruje sprawy do sądów, zarzucając instytucjom finansowym brak przejrzystości w informowaniu o sposobie ustalania WIBOR-u oraz nieuczciwe zapisy w umowach. Pojawiają się pierwsze zabezpieczenia i korzystne orzeczenia, a temat nabiera znaczenia w skali ogólnopolskiej.
Choć analogie do sporów dotyczących kredytów indeksowanych są oczywiste, mechanizmy prawne oraz strategie procesowe w sprawach WIBOR różnią się znacząco. To nowy etap sporów konsumenckich z bankami – inny w treści, ale podobny w skutkach.
Skąd porównanie do kredytów walutowych?
W obu przypadkach punktem wspólnym jest brak transparentności i niewystarczające poinformowanie klienta o ryzyku.
Kredytobiorcy złotowi podnoszą, że banki nie wyjaśniły im mechanizmu ustalania wskaźnika WIBOR, a przez to nie mogli w pełni świadomie ocenić konsekwencji finansowych zawieranej umowy.
Podobnie jak przy kredytach walutowych, zarzuty dotyczą naruszenia równowagi kontraktowej i wprowadzenia do umów postanowień, które – choć formalnie zgodne z przepisami – rażąco naruszają interes konsumenta. W efekcie powstał spór o to, czy umowy oparte na WIBOR spełniają standardy uczciwego i przejrzystego produktu finansowego.
Na czym polega problem z WIBOR-em?
WIBOR to wskaźnik referencyjny określający koszt pożyczania pieniędzy między bankami. Na jego podstawie wylicza się oprocentowanie kredytów złotowych. Problem polega na tym, że:
- nie opiera się na rzeczywistych transakcjach, lecz w dużej mierze na deklaracjach banków,
- kredytobiorcy nie otrzymywali pełnej informacji o metodzie jego wyliczania,
- nie mieli realnego wpływu na treść umowy, mimo że mechanizm WIBOR znacząco wpływał na wysokość rat.
Wielu prawników i ekonomistów wskazuje, że taki model ustalania wskaźnika może być sprzeczny z zasadą przejrzystości i rzetelności, wynikającą zarówno z prawa krajowego, jak i unijnego (rozporządzenie BMR – Benchmark Regulation).
Podstawy prawne pozwów o WIBOR
Pozwy kierowane przeciwko bankom najczęściej opierają się na trzech filarach:
- Art. 385 Kodeksu cywilnego – zakaz stosowania klauzul abuzywnych, które rażąco naruszają interesy konsumenta.
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1011 (BMR) – określające zasady ustalania i stosowania wskaźników referencyjnych, wymagające transparentności oraz rzetelnego informowania klientów.
- Obowiązki informacyjne banku wynikające z ustawy o kredycie konsumenckim i prawa bankowego – w szczególności konieczność przedstawienia mechanizmu oprocentowania w sposób zrozumiały i przewidywalny.
W kilku sprawach sądy już udzieliły zabezpieczenia powództwa, wstrzymując bankom możliwość doliczania WIBOR-u do rat kredytowych na czas procesu. To znaczący sygnał, że orzecznictwo zaczyna się kształtować w duchu ochrony konsumentów.
Strategie procesowe w sprawach o WIBOR
Kancelarie reprezentujące kredytobiorców stosują dwie główne strategie procesowe:
Eliminacja WIBOR-u z umowy kredytowej
W tym wariancie sąd usuwa z umowy nieuczciwe postanowienia dotyczące wskaźnika, pozostawiając kredyt oprocentowany jedynie marżą banku. Skutkiem jest znaczące obniżenie wysokości rat oraz zwrot nadpłat.
Unieważnienie całej umowy kredytowej
Jeśli brak transparentności lub naruszenia są na tyle poważne, że umowa nie może dalej funkcjonować, sąd może stwierdzić jej nieważność. Wówczas strony zwracają sobie wzajemnie spełnione świadczenia – klient oddaje kapitał, a bank – wpłacone raty i odsetki.
W obu przypadkach kluczowe jest indywidualne przygotowanie pozwu i wnikliwa analiza treści umowy, regulaminu oraz korespondencji z bankiem. Warto też rozważyć wniosek o zabezpieczenie, który pozwala na czas procesu ograniczyć wpływ WIBOR-u na wysokość rat.
Sprawy dotyczące WIBOR-u to jedno z najważniejszych wyzwań dla rynku finansowego w 2025 roku.
To obszar, w którym prawo konsumenckie łączy się z regulacjami unijnymi i praktyką bankową.
Jeżeli spłacasz kredyt oparty o WIBOR i masz wątpliwości co do zasad jego naliczania — skontaktuj się z naszą kancelarią.
Przeanalizujemy Twoją umowę, ocenimy ryzyka prawne i wskażemy możliwe działania: od wezwania banku do zapłaty po pozew sądowy lub mediację.
Nie zostawiaj swojej sprawy przypadkowi — każdy miesiąc może mieć znaczenie dla przedawnienia Twoich roszczeń.
