Klauzule abuzywne w umowach frankowych to postanowienia z umowy kredytu zawartej między bankiem i konsumentem, na których brzmienie kredytobiorca nie miał wpływu, a które rażąco naruszają jego interesy. Przepisy zawarte w Kodeksie Cywilnym w art. 385 § 1., mówią, że podstawą unieważnienia umowy kredytu we frankach są klauzule abuzywne, czyli niedozwolone postanowienia umowne. Umowy bowiem nie mają charakteru wiążącego dla konsumenta, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami lub rażąco naruszając jego interesy. A zatem banki umieszczały niezgodne z prawem postanowienia umowne w umowach kredytowych we frankach.
Co to są klauzule abuzywne w kontekście umów kredytowych we frankach?
Za sprawą umów abuzywnych nastąpiła ogromna rewolucja w zakresie spłacanych przez frankowiczów kredytów, określenie niektórych klauzul, jako abuzywne dało szansę frankowiczom, którzy nie potrafili poradzić sobie z rosnącym kursem franka i wzrastającym poziomem zadłużenia i rat. Okazało się bowiem, że to, że umowy frankowe zawierają niedozwolone i sprzeczne z dobrymi obyczajami klauzule.
Jakie klauzule abuzywne mogą być obecne w umowach kredytowych we frankach?
Analiza umów frankowych przez prawników, a następnie przez biegłych i sądy miała za zadanie sprawdzenie, czy banki zawarły klauzule abuzywne lub też klauzule ograniczające w umowach kredytowych we frankach.
Po przeprowadzeniu analiz tych umów okazało się, że osoby, które zdecydowały się na umowy frankowe, podpisywały umowy na przykład z podwójnymi klauzulami waloryzacyjnymi. Dzisiaj te zapisy spełniają kryteria, aby zostać uznane za niedozwolone. Po długich latach sporów sądowych kredytobiorcom udało się uzyskać dzięki niedozwolonym klauzulom orzeczenia sądowe, które umożliwiły unieważnienie umów frankowych lub odfrankowienie problematycznych kredytów.
Klauzule abuzywne w umowach frankowych dotyczyły postanowień, które umożliwiały bankom na przykład swobodne i samowolne zmiany kursu walut. Kredytobiorcy nie mogli przewidzieć wysokości własnej raty. A dzięki uznaniu tych klauzul za abuzywne, frankowicze mają możliwość wystąpienia o usunięcie niekorzystnych klauzul lub unieważnienie umowy.
Jakie są konsekwencje obecności klauzul abuzywnych w umowach kredytowych we frankach?
Biorąc pod uwagę prawa konsumenta a klauzule abuzywne w umowach frankowych, należy przyjąć, że umowy zawierają klauzule abuzywne są w Polsce niezgodne z prawem.
Konsekwencją klauzul abuzywnych w umowach jest unieważnienie klauzul abuzywnych lub też unieważnienie całej umowy zawierającej takie klauzule.
Analiza klauzul abuzywnych w umowach kredytowych w walucie franków – zwłaszcza w kontekście uchwały Sądu Najwyższego z kwietnia 2024 roku – to zadanie, które warto powierzyć specjalistom z zakresu prawa bankowego. Kancelaria frankowa Bielsko Biała kompleksowo pomaga w sprawach o kredyt frankowy Zachęcamy do skorzystania z naszych usług w zakresie oceny, czy umowa zawiera klauzule abuzywne i czy może pozostać ważna, w przypadku ich usunięcia, czy też jest w całości nieważna.
Z uchwały SN nr. III CZP 25/22 wynika, że klauzule niedozwolone (abuzywne) w umowach frankowych nie mogą być zastępowane innymi klauzulami. A tym samym łatwiej jest unieważnić całą umowę z bankiem, jeżeli zawiera ona takie klauzule.
SN orzekł bowiem, że jeżeli w umowie frankowej, w wyniku usunięcia niedozwolonej klauzuli powstała luka, która uniemożliwia określenie wiążącego strony kursu waluty obcej – to umowę taką należy uznać za w całości nieważną.
Gdzie szukać pomocy w przypadku podejrzenia obecności klauzul abuzywnych w umowach kredytowych we frankach?
Sposobem na podważenie klauzuli abuzywnej znajdującej się w umowie z bankiem jest postępowanie sądowe w ramach tzw. kontroli incydentalnej. Dotyczy ono indywidualnej umowy zawartej przez konkretnego klienta banku – konsumenta. Przykładowo, jeśli bank żąda zbyt wygórowanych odsetek przy nieterminowych spłatach rat kredytu, to w razie konfliktu w sądzie można się powołać na fakt, że zapis taki jest niedozwoloną klauzulą umowną. Kodeks cywilny przewiduje bowiem, że niedozwolona klauzula umowna nie wiąże stron umowy. Gdy sąd dojdzie więc do wniosku, że ma do czynienia z klauzulą abuzywną, to po prostu nie uwzględnia jej przy wyrokowaniu.
Niezależnie od powyższego każdy konsument może zgłosić Prezesowi UOKiK na piśmie zawiadomienie.
Czy konsument ma prawo do odszkodowania w przypadku obecności klauzul abuzywnych w umowach kredytowych we frankach?
Zdarzały się wyroki w sądach I instancji, gdy z powodu użycia przez bank klauzul niedozwolonych kredytobiorca miał prawo domagać się zwrotu nadpłaty, jednak każdorazowo tego typu pytanie powinno być przedmiotem analizy prawnej.
